
بي شك انقلاب اسلامي ايران يكي از مهمترين رويدادهايي است كه در سطح جهان و بهويژه جهان اسلام در سدهي اخير مطرح گرديده است. انقلابي كه فطرت انسان ها را بيدار و بسوي يكتا پرستي و دوري از شرك و محور قرار دادن احكام الهي سوق داده است. همانا يكي از مهمترين دستاوردهاي اين انقلاب اسلامي، قانون اساسي است كه بهعنوان منشور انقلاب اسلامي مهمترين بستر براي تبلور انديشهها و مباني اعتقادي انقلاب اسلامي ايران است. حال با توجه به گذشت چهل سال از تصويب قانون اساسي، بازخواني قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران توجه ويژهاي ميطلبد. با توجه به جايگاه شوراي نگهبان در پاسداري از قانون اساسي و مرجعيت اين نهاد در تفسير قانون اساسي، پژوهشکده شورای نگهبان همایشی بین المللی با عنوان (چهل سال قانون اساسی ، ظرفیت ها ،دستاورد ها و چشم انداز ها ) را باه همکاری و مشارکت مراکز دانشگاهی و پژوهشی برجسته کشور برگزار می نماید. این پژوهشکده به منظور پشتيباني علمي و كارشناسي و ارائه نظرات مشورتي به شوراي نگهبان (مركز تحقيقات شوراي نگهبان) از سال 1376 توسط اين شورا ايجاد شده و درسال 92 به پژوهشكده تبديل شده است.
اين پژوهشكده چند رسالت مهم را بر عهده دارد:
- بررسي تمام مصوبات مجلس و ارائه نظر مشورتي مستدل و مستند به شوراي نگهبان در خصوص مغايرت يا عدم مغايرت آنها با قانون اساسي: در اين راستا، از زمان ارائه طرح يا لايحه به مجلس، جمعآوري مدارك و مستندات و پيگيري روند تصويب در مجلس، در مركز تحقيقات انجام ميگيرد تا بتوان در زمان مقرر و با اتقان كافي، نظريه مشورتي را به شوراي نگهبان ارائه نمود.
- انتشار نظرات شوراي نگهبان به همراه مستندات آنها: انتشار نظراتي كه شوراي نگهبان در زمان بررسي مصوبات مجلس اعلام ميدارد و نيز نظرات تفسيري اين شورا، در قالب كتاب صورت ميگيرد و مستندسازي اين نظرات و آمادهسازي آنها براي چاپ، توسط پژوهشكده انجام ميشود.
- آماده سازي و مستندسازي مشروح مذاكرات شوراي نگهبان و انتشار آنها
- استخراج استدلالهاي شوراي نگهبان در ارائه نظرات در خصوص مصوبات مجلس و نيز نظرات تفسيري شوراي نگهبان، از خلال مشروح مذاكرات شوراي نگهبان و انتشار آنها به صورت كتاب
- انجام مطالعات در حوزههاي مربوط به وظايف شوراي نگهبان خصوصاً حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران با هدف كسب آمادگي جهت ارائه نظرات مشورتي به شوراي نگهبان در خصوص مصوبات مجلس و نيز استفساريههاي واصله در خصوص تفسير اصول قانون اساسي و همچنين با هدف شناخت خلأهاي قانون اساسي و ارائه پيشنهاد متناسب براي رفع آنها.
- تبيين نظام حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران در قالب كتاب و مقاله بر پايه متن قانون اساسي و مباني آن و نيز نظرات شوراي نگهبان به عنوان نهاد مفسر و مبيِّن قانون اساسي.
- انجام مطالعات نظري و روشي در خصوص تفسير و خصوصاً تفسير قانون اساسي
- انجام مطالعات در خصوص انتخابات و نظارت بر آن
- انجام مطالعات تطبيقي در حوزههاي مرتبط با شوراي نگهبان خصوصاً حقوق اساسي و بهرهگيري از آن جهت ارائه نظرات مشورتي متقنتر به شوراي نگهبان.
رسالتهاي فوق اهم وظايف پژوهشكده شوراي نگهبان است و با توجه به وظايف شوراي نگهبان و بر اساس رهنمودهاي مقام معظم رهبري به اين شورا، براي پژوهشكده ترسيم شده است.